“Het bouwen én het blazen staan op de werelderfgoedlijst van Unesco. Ik zie het wel als een soort verplichting om deze traditie in stand te houden.” Dat zegt Dedemsvaarter Hans Menzo over de midwinterhoorn die de afgelopen weken weer regelmatig te horen was. Dit bijzondere instrument kent een lange geschiedenis en een aantal opmerkelijke gebruiken.
Het begin van de wintermaand betekent voor midwinterhoornblazers dat ze de hoorn eindelijk van de wand kunnen halen. Er mag weer worden geblazen. “Eén van de ongeschreven regels is dat we uitsluitend blazen tussen eerste advent en Drie Koningen”, vertellen Hans Menzo en Herm Wind van de Stichting Midwinterhoornblazers Hardenberg e.o. December betekende voor de club blazers dan ook een periode waarin ze op allerlei markten en evenementen te vinden waren om hun passie te delen, de traditie in ere te houden en uiteraard om muziek te maken.
Communicatiemiddel
De midwinterhoorn werd vroeger gebruikt als communicatiemiddel in het Nedersaksisch taalgebied. “Je kunt het zien als de voorloper van de smartphone. De midwinterhoorn werd gebruikt als signaalhoorn tussen boerderijen wanneer iemand hulp nodig had”, vertelt Herm. Midden jaren vijftig kreeg de midwinterhoorn een boost. Mensen herontdekten het instrument en wilden zich inzetten om de traditie levend te houden.
Elk jaar is er weer nieuwe interesse in het instrument. Daarom start de stichting ieder seizoen in september met een cursus midwinterhoorn bouwen. Twaalf nieuwsgierigen bouwden afgelopen najaar in zes weken een midwinterhoorn. Daarna leerden zij blazen op hun eigen instrument. “Het doel is het leren van een roop. Deze melodie is afhankelijk van waar je woont. Zo is er de Olde roop, de Voartse roop en de Hardenbergse roop.” Elke melodie begint met een lage en een hoge noot en eindigt hier ook mee. Dat is niet voor niets. “Een tweede regel is dat er nooit twee mensen tegelijk blazen. Je begint pas als een ander klaar is. Een melodie eindigt daarom altijd met een lage gevolgd door een hoge noot, om aan te geven dat je klaar bent”, vertelt Hans Menzo, voorzitter van de stichting die zo’n 45 leden telt.
Schemering
De diepe, lage tonen van de hoorn klinken betoverend. Blazen kan overal en elk moment van de dag, maar middenin de natuur tijdens de schemering is favoriet. “De vorstige grond draagt het geluid het verst en als het geluid vrijkomt in die donkere sfeer is dat enerverend”, zegt Herm. De twee heren pakken ook thuis regelmatig hun instrument. Hans in Dedemsvaart, in de natuur. Herm in Hardenberg, middenin de woonwijk. “Als je geluk hebt, blaast er iemand terug.”
