Marjan van Schaik
Haar kennis en ervaring delen met anderen in cursussen en workshops doet ze het allerliefst. Haar grote droom is een eigen glasschool beginnen. De domeinnaam heeft ze voor de zekerheid al geclaimd. Ambities genoeg dus. Glaskunstenares Marjan van Schaik straalt te midden van haar kunstwerken en vertelt over haar grote passie.
Een passie die ooit is ontstaan toen ze tijdens een workshop bij het toenmalige ’t Olde Postkantoor in Dedemsvaart in aanraking kwam met glas in lood. Het lood vond ze maar vies en ook gevaarlijk. Het werken met glas was een ander verhaal. Na een workshop glasfusion raakte ze eraan verslingerd en wist ze: ‘Hier wil ik mee verder.’
Op haar website schrijft Marjan: ‘De weerbarstigheid en transparantie van het materiaal dagen mij iedere keer weer uit een stap verder te gaan. Het is steeds weer een feestje om de oven na de lange stookgang te mogen openen en te zien of het glas zich gedragen heeft zoals ik had verwacht.’
Techniek
Op de lange hoge tafel in haar atelier liggen herfstbladeren uitgestald. De kleuren steken helder af bij de witte tafel. De bladeren glinsteren. Heel licht. Gemaakt van glas. Hoe kan het ook anders. Marjan licht haar techniek toe. ‘Met behulp van echte herfstbladeren maak ik een mal in gips. Het blad peuter ik eruit en ik vul de mal met gemalen glas. Daarna bedek ik het met een dikke laag poeder en smelt ik het in de oven rond de 800 graden. De kleurschakeringen ontstaan doordat ik verschillende laagjes poeder gebruik.’
Het blad is niet zomaar een ontwerp dat toevallig verbonden is aan het seizoen. Het is bestemd voor een grafmonument. Samen met een nabestaande heeft ze het ontworpen. Op verzoek. Als het klaar is, wordt het bevestigd aan cortenstaal. Marjan werkt hierin samen met Arnold Takens, een Dedemsvaartse ondernemer met wie ze ook het monument plaatst.
Rouwverwerking
Marjan vindt het fijn dat ze op deze manier van betekenis kan zijn. ‘Het is zo veel meer dan een steen uitkiezen voor een graf. Het maakt onderdeel uit van een stukje rouwverwerking. Ik bied hen een luisterend oor en al pratend ontstaat er een idee. We doen het stap voor stap. Mensen voelen zich op deze manier betrokken, denken mee over de kleuren en de compositie. Soms werken ze mee en als de gelegenheid ernaar is, laat ik ook kinderen meehelpen. Zo ontstaat er een monument dat volledig is toegesneden op de overledene. Dat biedt troost.’
Marjan studeerde toen ze jonger was psychologie. Dat komt haar nu goed van pas. ‘Ik weet hoe je de juiste vragen moet stellen. Ik leef me in en weet hoe je mensen in rouw moet begeleiden. Zo kan ik een stukje troost bieden en in de tussentijd komt ook het creatieve proces op gang.’
Emoties verwerkt in glas
Die troost vindt ze zelf ook in de creatie van haar kunstwerken. Tijdens de lockdowns kon ze als kunstenares maar nauwelijks de eindjes aan elkaar knopen. Met hulp van vrienden en familie heeft ze zich staande gehouden. De dag dat ze op het journaal hoorde dat Koning Willem Alexander met zijn gezin op vakantie naar Griekenland ging en zij thuis op een houtje zat te bijten, knapte er iets. Ze schreef een lange brief, liet haar emoties de vrije loop en verwerkte dit in glas. Ze laat het kunstwerk met de sierlijke krabbels zien. ‘Zo verwerk ik mijn verdriet en frustratie. Misschien ga ik het hem ooit nog geven’, lacht ze.
Abstract en kleurrijk
Ze ziet het ook in haar workshops. ‘Cursisten gaan heel intensief aan de slag. Samen, maar toch ook heel individueel. Behalve je creativiteit, kun je er heel veel emoties in kwijt. En het werkt ook nog eens ontspannend. Heel belangrijk in deze tijd. Mensen staan vaak versteld van zichzelf als ze het eindresultaat zien.’ Marjan vindt het heerlijk om elke keer weer getuige te zijn van dat enthousiasme. Dat het aanstekelijk werkt, blijkt wel uit de grote animo voor haar workshops. ‘Ik moet dat nu helaas weer op een lager pitje zetten. Maar normaal gesproken heb ik toch wel zo’n vijf tot zes workshops in de week’, vertelt ze. ‘Mensen komen overal vandaan. Soms begrijp ik er niets van’, zegt ze bescheiden. ‘Blijkbaar herkennen ze mijn stijl. Abstract en kleurrijk.’
Doorleven en verwerken
In het Belgische Mechelen leert ze zelf de nieuwste technieken. Eens in de drie à vier weken gaat ze de grens over en is ze bezig met haar eigen grote afstudeerproject: het vertellen van haar levensverhaal. ‘Heel gaaf en soms heel confronterend. Precies wat kunst met je doet. Doorleven en verwerken.’ Haar beide kinderen Maartje (27) en Jasper (28) zijn ontzettend trots op hun moeder. ‘Omdat ik mijn hart volg en omdat ik ze dat voorleef. Doen waar je blij van wordt.’
Kracht
Ooit hoopt ze met een groot kunstwerk in een museum te kunnen exposeren. Naam en faam opbouwen. Niet voor het geld, maar wel voor de eer. Ook wil ze haar eigen glasschool oprichten, waar internationale kunstenaars gastlessen komen geven. ‘Ik leef voor mijn werk. Ik wil mezelf blijven ontwikkelen en nieuwe technieken uitproberen. Samen met anderen. Ik ben van het delen. Samen kom je gewoon verder. Nog plannen genoeg’, lacht ze. Ondanks de diepe dalen die ze zelf heeft gekend, voelt ze zich sterker dan ooit. Net als het glas. ‘Glas is breekbaar. Zoals wij heel kwetsbaar zijn. Maar dat is juist ook onze kracht.’
Tekst Ada Kerkdijk / Foto's door Simone van Eerde
